Bezienswaardigheden
In Numansdorp herinneren verschillende bezienswaardigheden aan de Ambachtsheerlijkheid Cromstrijen.
Hoge Huys
In 1829 liet Arie Vlielander, rentmeester van de Ambachtsheerlijkheid Cromstrijen, aan het einde van de Voorstraat een groot neoclassicistisch huis bouwen. De woning op de dijk, die ook diende als het kantoor van de Ambachtsheerlijkheid, kreeg in de volksmond al snel de bijnaam het ‘Hoge Huys’.
Arie Vlielander was maar liefst vijftig jaar rentmeester van de Ambachtsheerlijkheid, tussen 1820 en 1870. Daarnaast was hij jarenlang burgemeester van Klaaswaal, Numansdorp en Zuid-Beijerland. Na hem dienden nog vijf generaties de Ambachtsheerlijkheid als rentmeester: Benjamin Vlielander (1870-1901), Arie Vlielander (1901-1903), Jan Vlielander (1903-1933), Arie Benjamin Hendrik Vlielander (1933-1971) en John Vlielander (1971-1987).
Na de verkoop van de Ambachtsheerlijkheid aan verzekeraar AMEV in 1987 werd ook het Hoge Huys verkocht. Vandaag de dag heeft het gebouw een woonfunctie.
Kerk en oude begraafplaats
Na de aanleg van de Numanspolder in 1642 namen de inwoners van de nieuwe polder het initiatief om een kerk te bouwen. Het gebouw kwam tot stand met financiële steun van de ambachtsheren. Ook in de eeuwen daarna bleef er een band bestaan tussen de kerk en de Ambachtsheerlijkheid. De ambachtsheren hadden er een eigen bank en eeuwenlang het recht om het beroep van een nieuwe predikant goed of af te keuren.
In 1864 kocht de kerk, na onderhandelingen door de rentmeester van de Ambachtsheerlijkheid, het orgel uit de Waalse kerk in Rotterdam. Dit instrument, ontworpen in de jaren 1705-1707 door orgelmaker Jacob Cools, deed dienst tot 1969. In dat jaar werd door de Gebr. Van Vulpen uit Utrecht in de oorspronkelijke kas een nieuw orgel gebouwd. In 2017 werd de kas gerestaureerd met financiële steun van de Stichting Ambachtsheerlijkheid Cromstrijen.
Op de begraafplaats, achter de kerk, zijn verschillende rentmeesters van de Ambachtsheerlijkheid Cromstrijen begraven. De begraafplaats is niet meer in gebruik, maar de monumentale zerken zijn nog te bezichtigen.
Watersnoodmonument
Op 1 februari 1953 werd Nederland getroffen door een enorme watervloed. Meer dan 1800 mensen kwamen om. Grote delen van de Zuid-Hollandse eilanden en Zeeland kwamen onder water te staan. De storm deed ook in Numansdorp de dijken breken en het water vaagde verschillende huizen weg. Er vielen maar liefst 56 doden te betreuren. Onder de slachtoffers waren veel personeelsleden van de Ambachtsheerlijkheid en hun gezinnen.
Onder leiding van rentmeester Arie Vlielander werd het herstel van de dijken en wegen voortvarend ter hand genomen. Nog datzelfde jaar, op 5 november 1953, werd in het trekkerstation van de Ambachtsheerlijkheid een bijeenkomst gehouden. Tijdens dit plechtige moment werden de overledenen herdacht en werd stilgestaan bij het feit dat de dijken waren hersteld.
In 2003 werd, in opdracht van de Ambachtsheerlijkheid Cromstrijen, aan de Korte Boomweg in het buurtschap Schuring een moment onthuld. Het bronzen beeld toont een echtpaar, wadend door het wassende water. De man draagt een kind op zijn rug, de vrouw heeft een baby in haar armen. Achter elkaar lopen ze naar de Schuringsedijk, zoals ook in 1953 de overlevenden van de Ramp de tocht naar de dijk maakten.
Toegangsbord Ambachtsheerlijkheid Cromstrijen
Aan de Schuringsedijk herinnert een toegangsbord aan de voormalige Ambachtsheerlijkheid Cromstrijen. Deze weg gaf toegang tot het terrein van het landbouwbedrijf. Daar was onder andere het zogenaamde ‘trekkerstation’ te vinden. Dit gebouw werd neergezet in 1948 en diende jarenlang als werkplaats en opslagruimte.
Fort Buitensluis
In 1793 werd op de grond van de Ambachtsheerlijkheid Cromstrijen, naast de haven van Numansdorp, een aarden fort aangelegd. Dit verdedigingswerk maakte deel uit van de Stelling van het Hollandsch Diep en het Volkerak. In de negentiende en het begin van de twintigste eeuw werd het gebouw verschillende malen versterkt en uitgebreid.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Fort Buitensluis gebruikt door het Duitse leger. Na de oorlog diende het enkele jaren als internerings- en verblijfskamp voor arrestanten die hadden samengewerkt met de Duitse bezetters. Na de sluiting in 1947 werd de locatie gebruikt als militair oefenterrein.
Sinds 2015 wordt het fort beheerd door Stichting Fort Buitensluis en is het regelmatig open voor publiek. Met een verrekijker op het dak, geschonken door de Stichting Ambachtsheerlijkheid Cromstrijen, kunnen bezoekers de omgeving verkennen.